Zoom Na Domy Kultury

Publikacje dotyczące polskich domów kultury

We współczesnej dyskusji nad stanem polskiej kultury, ważne miejsce zajmuje debata nad kondycją rozmaitych instytucji związanych z tą sferą, a wśród nich także nad domami kultury. Istnieje coraz większe zainteresowanie tym tematem, zarówno ze strony władz centralnych, samorządów, jak i organizacji pozarządowych czy społeczności lokalnych. Osoby tym zainteresowane mają możliwość sięgnięcia po ciekawe publikacje, których ostatnimi laty zaczęło przybywać.

Przykładem jednej z nich jest obszerny raport Diagnoza domów kultury w Polsce autorstwa Narodowego Centrum Kultury. Autorzy poruszają w nim takie zagadnienia, jak m.in.: współpraca domów kultury z organizacjami pozarządowymi, badanie potrzeb szkoleniowych dyrektorów domów i ośrodków kultury w Polsce, analiza architektury domów kultury, ewaluacja i podsumowanie pierwszej edycji programu „Dom Kultury+”, badanie oddziaływań domów kultury na społeczności lokalne, nowe formy uczestnictwa w kulturze na terenie gmin wiejskich i wiejsko-miejskich, rola instytucji kultury w społecznościach wiejskich czy analiza instytucjonalno-prawna domów kultury w Polsce.

Jednym z ciekawszych publikacji dotyczących polskich domów kultury jest opracowanie Towarzystwa Inicjatyw Twórczych „ę” Zoom na domy kultury. Opisuje ono zarówno diagnozę omawianych placówek w porównaniu z odpowiednikami w innych częściach Europy, jak i ich historię na ziemiach polskich, przede wszystkim jednak skupiając się na tym, jaki powinien być idealny dom kultury w opinii poszczególnych współtwórców raportu – dyrektorów instytucji kulturalnych, animatorów, artystów.

Coraz częściej powstają raporty zwracające uwagę na potrzebę nowej, bardziej aktywnej i oddolnej wizji działania domów kultury. Przykładem takiej publikacji jest dokument Lokalne centrum kultury. Zrób to z innymi, opracowany przez Małopolski Instytut Kultury. Proponuje on potrzebę traktowania domów kultury przede wszystkim jako miejsca ludzkich spotkań, przestrzeń do tworzenia wspólnych idei, wartości, realizowania talentów twórczych i zasad społeczeństwa obywatelskiego.

Obok dokumentów sygnowanych przez organizacje rządowe i pozarządowe, istnieje także kilka ważnych publikacji naukowych dotyczących zagadnienia polskich domów kultury. Placówki te i ich funkcjonowanie są przedmiotem zainteresowania socjologów, kulturoznawców, pedagogów czy ekonomistów. Początkowo, w latach dziewięćdziesiątych, temat domów kultury opisywany był w ramach szerszego podejścia do funkcjonowania kultury w Polsce. Obecnie coraz częściej rozpatruje się omawiane placówki jako coś zasługującego na osobną uwagę. Wyrazem tego są chociażby książki Przemiany modelowe instytucji domu kultury E. Bobrowskiej czy Dom kultury w XXI wieku pod redakcją B. Jedlewskiej i B. Skrzypczaka.

Na podstawie rosnącej ilości publikacji na temat domów kultury w Polsce, widzimy, że temat ich funkcjonowania jest nadal bardzo ważny, zarówno dla władz, organizacji pozarządowych, jak i lokalnych społeczności.