Powołanie do życia od podstaw nowego domu kultury to rzecz niełatwa, ale jak najbardziej możliwa do spełnienia. Świadczą o tym liczne przykłady takich udanych przedsięwzięć, realizowanych w dużej mierze przez różnego rodzaju fundacje i organizacje, ale także osoby fizyczne. Jak się do tego zabrać i zaplanować cały proces?
Na początku warto skonstruować sobie spójny harmonogram działań i odpowiedzieć na podstawowe pytania: jaki mamy budżet? Do kogo ma być skierowana oferta i jaką ma mieć treść i formę? Z jakimi partnerami chcemy współpracować? itd.
Kolejny krok to rozpoznanie, jakie potrzeby ma lokalna społeczność, której członkowie mają się stać odbiorcami naszego projektu. Aby podjąć się takiej diagnozy, warto skorzystać z rozmaitych narzędzi, takich rozmowy z mieszkańcami, przeprowadzenie ankiet czy organizacja kilku spotkań. Działania te są niezbędne, nawet jeśli sami należymy do mieszkańców okolicy i wydaje nam się, że wiemy o niej wszystko. Aby przeprowadzić wartościowe badania, warto niekiedy zasięgnąć pomocy agencji badawczych korzystających z pracy socjologów, którzy z badaniami społeczności mierzą się na co dzień.
Kiedy dowiemy się czegoś więcej o przyszłych odbiorcach naszego domu kultury i ich potrzebach, warto przejść do zastanowienia się nad mocnymi i słabymi stronami pomysłu, a także jego szans i zagrożeń – a więc analizy SWOT. To klasyczne działanie związane z niemal każdym nowym projektem pozwoli nam dokonać racjonalnego oglądu naszych planów.
Kiedy sformułujemy już analizę SWOT, warto nawiązać kontakt z miejscowymi władzami samorządowymi, przede wszystkim w celu dofinansowania naszego przedsięwzięcia czy znalezienia odpowiedniego lokum. Co prawda, na początku można obyć się bez niego, animując życie kulturalne „na zewnątrz”, np. prowadząc zajęcia w salach szkolnych czy innych budynkach użyteczności publicznej. Prędzej czy później, chcąc w pełni rozwinąć skrzydła, potrzebna nam będzie własna siedziba.
W trakcie rozwoju naszego planu niezbędna będzie jego formalizacja, np. poprzez zarejestrowanie stowarzyszenia, nadanie mu statutu i sformułowanie przewodniej misji przyszłego domu kultury. Potrzebne będzie także ustalenie szczegółowych celów przyświecających działalności instytucji, które powinny odzwierciedlać potrzeby mieszkańców, a te już znamy na podstawie wcześniejszych badań lokalnej społeczności.
Kolejny krok to stworzenie strategii działania domu kultury, która powinna być następnie przedstawiona lokalnym mieszkańcom na drodze konsultacji społecznych. Prezentując ją odbiorcom, nie warto jednak przedstawiać jej w całości, lecz wyłonić z niej kluczowy program przyszłego funkcjonowania, np. proponowane zajęcia, godziny otwarcia itp.
Pomyślne wykonanie powyższych działań to, obok znalezienia lokum, odpowiedniego zespołu (również wolontariuszy) i źródeł finansowania, wstęp do rozpoczęcia prowadzenia swojego domu kultury. Z czasem, kiedy pierwsze cele zostaną osiągnięte, warto poddawać je stałej ewaluacji, by sprawdzać jakie są potrzeby mieszkańców i czy nasza placówka je spełnia.
